زاینده‌رود، میراث فرهنگی و زیست‌محیطی ایران در خطر خاموشی
یادداشت ، وحید خیرابادی سرپرست دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست کشور : طول آن تقریباً ۴۰۰ کیلومتر است و حوزه آبریز آن حدود ۴۱٬۵۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد. مسیر رودخانه از غرب به شرق می‌گذرد و در نهایت به تالاب گاوخونی می‌رسد. در دوره‌های گذشته، جریان آب زاینده‌رود دائمی بوده، اما در سال‌های اخیر تحت تأثیر عوامل انسانی و طبیعی، بخش‌های زیادی از مسیر رود خشک شده‌اند.
در ایران، ۱۸ مهرماه به عنوان «روز نکوداشت زاینده‌رود» نامگذاری شده است تا توجه عمومی و مسئولان را به وضعیت بحرانی این رودخانه جلب کند.
این روز از سال‌ها قبل توسط تشکل‌های زیست‌محیطی استان اصفهان و استان چهارمحال و بختیاری پیشنهاد شده است. شعار‌هایی مانند «زاینده‌رود را زنده، کامل و همیشه می‌خواهیم» در این روز به ویژه در میان فعالان محیط زیست و مردم منطقه اعلام می‌شود.
زاینده‌رود از حدود سال ۱۳۸۶ جریان دائمی‌اش را از دست داده و معمولاً خشک می‌شود.
• دلایل خشکی:
۱. برداشت بی‌رویه آب از منابع بالا دست و در مسیر رودخانه
۲. پروژه‌های انتقال آب به سایر مناطق یا استان‌ها
۳. کاهش بارش و تغییرات اقلیمی در منطقه سرچشمه‌های رودخانه
۴. استفاده گسترده صنعتی و کشاورزی از منابع آبی رودخانه
از پیامد‌های اجتماعی و محیط زیستی
خشک شدن رودخانه می‌توان تأثیر منفی بر کشاورزان، تأمین آب شرب و توسعه شهری منطقه اشاره نمود.
مردم اصفهان و منطقه، بر احیای رودخانه تأکید کرده‌اند و روز نکوداشت زاینده‌رود نیز فرصتی برای بیان مطالبه بازگرداندن جریان طبیعی آن است.
باید گفت زاینده‌رود نمادی فرهنگی و هویتی برای اصفهان و ایران است؛ حضور آن در هنر، ادبیات، معماری شهری (پل‌های تاریخی، فضای سبز) بسیار برجسته است.
در پایان احیای زاینده‌رود در گرو مدیریت پایدار منابع آب، کاهش برداشت‌های غیرمجاز، افزایش همکاری میان دستگاه‌های دولتی و آگاه‌سازی عمومی برای نیل به توسعه پایدار می‌باشد. توسعه فضا‌های سبز شهری، استفاده از فناوری‌های نوین برای صرفه‌جویی آب و بازچرخانی منابع نیز از اقدامات ضروری است.
ارسال نظرات